Geen Academisch kwartiertje voor het klimaat! (16 mei 2019)

ONTHAAL

INLEIDING EN VOORSTELLING VAN DE DAG

_{door Marc Van den Bergh, voorzitter FELNET}

OPENING DOOR MINISTER KOEN VAN DEN HEUVEL, VLAAMS MINISTER VAN MILIEU, LANDBOUW EN NATUUR

DE KLIMAATKWESTIE DOOR DE OGEN VAN EEN GEOLOOG

_{door Manuel Sintubin, professor Geodynamics, KU Leuven, Dpt. Earth and Environmental Sciences}

Klimaatverandering is van alle tijden, hoor je wel eens. Dat is inderdaad zo. Maar wat maakt de huidige klimaatverandering dan zo bijzonder? Een geoloog is best geplaatst om vanuit een aards perspectief op deze vraag een antwoord te bieden, net door te kijken in het rijke geologische verleden. En dan ontdekken we dat onze planeet een robuust systeem blijkt te zijn dat het al meer dan vier miljard jaar uithoudt in een steeds veranderende kosmische omgeving. Maar dan zien we ook dat het grote planetaire experiment dat de mens aan het uitvoeren is, de mens zelf voor grote uitdagingen stelt, waarvan we nu pas de omvang echt beginnen te zien.

DE TRANSITIE NAAR EEN KLIMAATNEUTRALE INDUSTRIE IN VLAANDEREN EN EUROPA

_{door Tomas Wyns, onderzoeker, VUB, Institute for European Studies}

De transitie van de energie-intensieve industrie naar een klimaatneutrale samenleving vormt een van de grootste uitdagingen in het klimaatbeleid. Deze industrie maar ook de consumptie van materialen is verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van de broeikasgasemissies en energieverbruik in Vlaanderen. In deze presentatie kijken we naar mogelijke technologische oplossingen en hoe een slim beleidskader kan gecreëerd worden om deze transitie te bewerkstelligen en tegelijkertijd onze welvaart en economische competitiviteit vrijwaren. De presentatie is gebaseerd op recent onderzoek uitgevoerd voor de Vlaamse overheid en op Europees niveau voor de energie-intensieve sectoren.

NETWERKMOMENT

HET KLIMAAT EEN ECONOMISCHE GAMECHANGER – DUURZAAM EN RECHTVAARDIG BLOEIEN ZONDER GROEI

_{door Jonas Van der Slycken, doctorandus ecologische economie, Ugent, vakgroep Economie}

Klimaatontwrichting confronteert het economische systeem met planetaire grenzen. We dienen anders naar economie te kijken. Het bbp laten varen als economisch kompas en niet langer inzetten op groei ongeacht de kosten creëert mogelijkheden om na te gaan wat postgroei en ontgroei te bieden hebben om de toekomst vorm te geven. Het klimaatprobleem is immers een gamechanger die vraagt om de economische spelregels te veranderen zodat samenlevingen duurzaam en rechtvaardig kunnen bloeien zonder groei.

HET KLIMAATBELEID IN ONS LAND: DE SAMENZANG VAN DE BEVOEGDE WETGEVERS

_{door Carole Billiet, research director, UGent, Dpt. European, Public and International Law, Centre for Environmental & Energy Law}

Sedert het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering, gedaan te New York op 9 mei 1992, behoort het voeren van een klimaatbeleid tot de verantwoordelijkheden van de Belgische beleidsvoerders. Binnen ons staatsbestel zijn de relevante bevoegdheden verdeeld tussen de federale staat, de gewesten en de gemeenschappen. Een recent gegeven dat de kaarten voor een coherent beleid grondig heeft herschikt, is de Verordening 2018/1999 van 11 december 2018. De verordening verplicht tot een beleidsvoering door geïntegreerde nationale klimaat- en energieplannen en met een brede maatschappelijke dialoog. Hoe verliep een en ander tot op vandaag? Wat voor de toekomst?

RELEVANTE MILIEU- EN KLIMAATBRONNEN BIJ EBSCO: E-BOOKS EN DATABANKEN

_{door René Dales, regional sales manager Benelux, EBSCO}

EBSCO implementeerde initiatieven ten behoeve van het klimaat zoals EBSCO Solar, een project dat het gebruik van zonnepanelen door bibliotheken stimuleert. Verder krijgen we een overzicht van EBSCO’s aanbod aan milieu- en klimaatgerelateerde bronnen met bv. databanken als Environment Complete en e-bookcollecties als Energy & Green Technologies 2019.

LUNCH

DE UITDAGING IS VEEL OMVANGRIJKER DAN DE OPWARMING VAN HET KLIMAAT

_{door Leo Van Broeck, Vlaams Bouwmeester}

De uitdaging waar we vandaag voorstaan is veel omvangrijker dan de opwarming van het klimaat. Wat we meemaken is de ineenstorting van het planetaire ecosysteem. Door drie factoren (overbevolking; overmatig ruimtebeslag; en een absurd geloof in de mogelijkheid van eeuwigdurende economische groei binnen een eindig ruimtelijk systeem) overstijgt de mensheid vandaag vele malen het draagvermogen van de natuur. De gevolgen zijn dramatisch: exponentiële daling van ecosysteemruimte en biodiversiteit, uitstoot van broeikasgassen, opwarming, vervuiling en verzuring van de oceanen, vervuiling van de bodem door overbemesting… We leven ten koste van alle andere levensvormen en op lange termijn zal dit ook ten koste van onszelf zijn. Tijd om onszelf compleet heruit te vinden, als een soort die haar behoeften en aspiraties op zo’n manier realiseert dat het planetaire ecosysteem er beter van wordt in de plaats van slechter;

ANALYSE DÍMPACT DE MESURES VISANT LES ÉMISSIONS DE GAZ À EFFET DE SERRE

_{door Dominique Gusbin, coördinatrice Energie en Transport, Federaal Planbureau}

Trois mesures concrètes ont été étudiées. Il s’agit tout d’abord de la suppression du régime des voitures-salaires, ensuite du phasing-out progressif des chaudières au mazout puis au gaz naturel dans le secteur résidentiel et enfin de la mise en œuvre d’une tarification du carbone dans les secteurs non ETS. Les effets étudiés sont de différentes natures : les émissions de polluants, le mix énergétiques, les coûts énergétiques, les impacts macroéconomiques ou encore l’effet sur le bien-être. L’analyse se base essentiellement sur des études existantes réalisées par le Bureau fédéral du Plan.

NETWERKMOMENT

EU LANGETERMIJNSTRATEGIE INZAKE KLIMAAT

_{door Koen Meeus, expert klimaatbeleid, Federale Dienst Klimaatverandering, FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu}

Het Belgische klimaatbeleid ent zich in grote mate op de doelstellingen die in Europees verband worden afgesproken. Bovendien zijn voor een open economie in het centrum van de Europese Unie, beleidsmaatregelen op Europees niveau essentieel om op een kosteneffectieve en doeltreffende wijze de broeikasgasuitstoot aan te pakken. Deze presentatie zal het Europese beleidskader schetsen en in het bijzonder ingaan op het Commissievoorstel voor een Europese langetermijnstrategie inzake klimaat. De Europese Unie zal namelijk in het kader van de Overeenkomst van Parijs tegen 2020 een dergelijke langetermijnstrategie moeten aannemen. Ten slotte zal teruggekoppeld worden naar het Belgische niveau, aangezien ook België tegen 2020 een langetermijnstrategie zal moeten uitwerken.

KLIMAATPORTAAL VLAANDEREN: OPBOUW EN BELANGRIJKSTE CONCLUSIES

_{door Johan Brouwers, onderzoeker milieurapportering VMM en Kris Cauwenberghs, diensthoofd hoogwaterbeheer VMM}

Hoe sterk kan het effect van de klimaatverandering in jouw gemeente zijn op vlak van hittestress, droogte, overstromingen of zeespiegelstijging? Wat zijn de gevolgen voor getroffen personen en gebouwen? Alle beschikbare kaart- en cijfermateriaal hierover werd voor Vlaanderen gebundeld op één portaalwebsite: Klimaatportaal Vlaanderen (klimaat.vmm.be). Dit portaal ondersteunt lokale overheden om de beschikbare middelden voor klimaatadaptatie gericht in te zetten op plaatsen waar mogelijke impacts het snelst kunnen opduiken of het grootst kunnen zijn. Deze lezing geeft inzage in de opbouw van het portaal, brengt de belangrijkste conclusies in beeld en kijkt vooruit naar het vervolgtraject.

UITLEIDING

_{door Marc Van den Bergh, voorzitter FELNET}

RECEPTIE